Намын шийдвэр гаргах явц ба бизнесийн байгууллагын шийдвэр гаргах явцын ялгаа

Улс төрийн нам дагаж амьдарсан залуучууд нэг сонин онцлогтой болчихдог юм байна гэж ойлгогддог. Тэд үргэлж хүмүүсийн дунд эрэмбэл тогтоох гэсэн байр сууринаас харьцдаг зуршилтай болчихдог. Энэ зуршил нь улс төрийн намын тогтолцоонд удаан явсны үр дагавар бололтой. Учир нь улс төрийн намын орчинд амжилттай оршин тогтнохын тулд хамгийн том даргын нэгдүгээр хүн байх нь чухал. Тэгж байж бусдаасаа илүү ашгийг хүртэх боломжтой болно. Нэгдүгээр цүнх баригч байх уу? эсвэл есдүгээр цүнх баригч байх уу? гэдгийн хооронд ялгаа их байдаг нь ойлгомжтой. Тиймээс тэд эрэмбэлэлд өндөр ач холбогдол өгдөг тогтолцоонд үргэлж дээгүүр байр суурь олж авахыг эрмэлзэх нь аргагүй юм. Энэ нь шаардлага нь хүнийг үргэлж бусадтай тэмцэлдсэн арга барилтай болгоход хүргэдэг бол түүнийгээ хэрэгжүүлэхийн тулд мэдээж шийдвэр гаргах баттай механизм хэрэгтэй болно. Тэр нь олонхоор дарангуйлах аргачлал юм. Ийм аргаар ажил хийхээр олигтой үр дүнд хүрэхгүй нь тодорхой юм. Харамсалтай нь энэ арга барил нам гэлтгүй төрийн байгууллагуудад бас халдварласан байдаг юм байна.

Ийм арга барилаар бизнесийн байгууллагад ажиллаж бүүр болохгүй гэдэг нь тодорхой. Учир нь үл ойлголцсон байдал үүсэх үед төвөгтэй байтугай энгийн асуудлын шийдлийг олж чадахгүйд хүрдэг жамтай (https://tsetsenmd8.wixsite.com/leadership/post/монгол-хүний-асуудал-шийдвэрлэх-чадамж-нь-хэр-вэ).

Төвөгтэй асуудлын шийдвэр нь нэг удаагийн шийдэл байдаггүй. Олон жижиг шийдэл ба ахиц шаардсан явц байдаг тул тэр явц нь хэрхэн явагдах нь хамгийн чухал байдаг. Үүнийг тайлбарлах зорилгоор пазл эвлүүлж буйтай зүйрлэж болно.

Хэрэв намын нөхдийн шийдвэр гаргаж буй байдлыг хамтаараа 5000 ширхэгтэй пазл эвлүүлж буй байдалтай жишвэл тэд пазлын нэг ширхгийг нь авч үзээд л олонхын санал хураагаад л хэрэв олонх нь дэмжвэл тар жижиг хэсэг нь бусад хэсэгтэй таарсан эс таарсан нь чухал бус хүчээр чихээд явна. Үр дагавар нь ойлгомжтой юм. Пазлын ширхгүүдийг таарсан таараагүйг үл харгалзан хүчээр чихээд явахаар зураг нь хэлбэрээ олоогүй гаж болох нь тодорхой. Үүний дараагаар зургийг гаж болгоход хүргэсэн буруутныг хайж эхэлнэ. Тэр нь мэдээж хамгийн тогтолцоонд эрэмбээрээ хамгийн доор байршилтай нэгэн байх нь ойлгомжтой. Энэ бол намын шийдвэр гаргаж буй байдал. Үүнийг мунхаг олонхын дарангуйлал гэнэ.

Бизнесийн байгууллагад ийм арга барилаар ажиллаж болохгүй нь ойлгомжтой. Өөрөөр хэлвэл олонхын дарангуйллаар асуудлыг шийдвэрлэж хэзээ ч болохгүй юм. Тиймээс өөр арга барилыг баримталдаг. Ялгаа нь олонхоор шийдвэрлэх бус харин шилдэг санааг мөшгөх явдал юм. Энэ тохиолдолд хүн болгоны оролцоо чухал болж ирнэ. Тиймээс хүн тус бүрийн санаа оноог сонсож санал тус бүрийг тусгаж баяжуулснаар шилдэг санааг гарахад хүрэх учиртай. Энэ зарчмыг хэрэгжүүлж чадсан байгууллага тулгарсан асуудлаа шийдвэрлэх чадвартай болдог байна. Тиймээс бизнесийн байгууллагад хурал хийж санал хураах аргаас татгалзаж харин оронд нь санал уралдуулах мэтгэлцээн (brainstorming) явуулах нь хавь илүү үр дүнтэй байдаг байна.

Удаах ялгаа нь аливаа асуудлыг авч үзэхдээ эрэмбэл тогтоох байр сууринаас бус харин харилцан ашигтай байдлыг эрхэмлэдгээрээ ялгаатай. Харилцан ашигтай байдлыг олох нь нэг удаагийн шийдвэрээр хийгдэх зүйл бус байдаг. Иймээс л олон удаагийн жижиг шийдвэрүүдээр шийддэг тул явц чухал гэдэг.